Życie trzmieli

Początek – zapłodniona komórka jajow)
Samice – jaja zaplemnione, geny od matki i ojca
Samce – jaja niezaplemnione, geny tylko od matki
Zaplemnienie jaja następuje w końcowej części jajowodu matki gdzie plemnik spływa z woreczka nasiennego i tuż przed złożeniem jaja wnika do komórki jajowej

Samce powstają gdy:

Zabraknie nasienia w zbiorniczku nasiennym matki
Zarodek rośnie – osłona pęka – wychodzi larwa
Trzmiel – owad o przeobrażeniu zupełnym
Larwa: Biaława , Beznoga, Mało ruchliwa, Naga
Wielkość trzmiela – zależy od  ilości pokarmu
Gotowa do przeobrażenia larwa oczyszcza przewód pokarmowy i przędzie kokon
Kolejny etap: poczwarka
Całe przeobrażenie trwa 4-5 tygodni
Ok. 7 dnia różnicy – warunki klimatyczne
Okres ten skraca się przy bezdeszczowej i ciepłej pogodzie
Czyli jak ,,powstaje’’ trzmiel?
Jajo, larwa i poczwarka trzmiela
Życie trzmieli
Życie odnawiane wiosną (matki z zapasem plemników – sen zimowy)
Rozpoczęcie lotów:
średnia temperatura dzienna 5oC
W południe 10oC
Kwitnienie krokusów
Pierwsze budzą się t. ziemny, gajowy, wrzosowy, leśny (gatunki wczesnowiosenne)
dwie generacje w roku, więcej czasu na budowę gniazd i zakładanie rodzin
Miejsce gniazdowania:

Miejsce blisko zasobów pokarmowych-roślin

Liczebność rodzin
Gniazda pod ziemia – liczniejsze rodziny

Warunki klimatyczne – chłodno, góry – rodziny mniej liczne

Materiał  – mech, suche trawy

Budowa gniazda

-W ziemi (nory gryzoni)
-W ściółce (suchych liściach)
-Wśród kamieni
-W dziuplach
-obrzeża lasów
-Pola zbóż (opuszczone nory mysie)
-zaorane pola
-Łany koniczyny

Życie trzmieli

Pojawianie się trzmieli ściśle związane z terminem kwitnienia kwiatów (wiosna botaniczna)
Fenologia – nauka zajmująca się porą pojawiania się zwierząt i roślin
Pojawianie się trzmieli – kwitnienie roślin wiosennych (gdy opóźnia się wiosna trzmiele później zaczynają latać, wg Dylewskiej pierwsze loty/ kwitnienie iwy – połowa maja)

Życie społeczne
Stadia rozwojowe życia społecznego

• Samotne  –  brak cech społecznych
• Podspołeczne – osobniki dojrzałe okresowo opiekują
  się potomstwem
• Gromadne – używanie jednego gniazda przez osobniki jednego pokolenia, brak współpracy w opiece nad potomstwem
• Niemal społeczne – zgrupowanie podobne do gromadnego, lecz istnieje współdziałanie w  opiece nad potomstwem
• Półspołeczne – opieka robotnic rozciąga się na kasty płciowe
• Właściwe społeczne –
  – jedno gniazdo,
  –  kilka pokoleń,
  – robotnice opiekują się potomstwem

U trzmieli życie rozpoczyna się od samotnego (samotna matka), przechodzi we właściwie społeczne
Prymitywność życia społecznego trzmieli:
Brak wzajemnego czyszczenia się
Przekazywania sobie pokarmu
Tańce orientacyjne
Wyloty matek po pokarm latem gdy w gnieździe brak pożywienia (matka ma wytarte futerko na grzbiecie)
Loty godowe:

Samce wylatują z gniazda i oczekują samic
Samce przyjmowane są do innych rodzin (jak u pszczoły miodnej) do końca okresu godowego
Lipiec/sierpień  – loty godowe
Różne gatunki różna wysokość lotów, trzmiel drzewny- korony drzew, kamiennik – wysokość krzewów, trzmiel ogrodowy – przy ziemi
Zaznaczanie toru lotu co 30-40cm/ dziennie 60km lotu

Hodowla trzmieli
Pierwsze próby hodowli lata 60te XX wieku (Zakład Pszczelnictwa WSR w Poznaniu)

Badacze – Wójtowski, Wilkaniec

Sposoby hodowli
Przenoszenie „młodych” gniazd naturalnych do ulików
czasochłonność wyszukiwania gniazd,  przypadkowość w doborze gatunków

Wystawienie ulików wiosną, zachęcenie     samic do założenia w nich gniazd
Oszczędność czasu – brak poszukiwań
Niska wydajność