Udomowienia bydła

cow-419081_1280

Bydło domowe
Bydło domowe rozwijało się z 2 gatunków: tur- bydło europejskie i zebu (co było przodkiem zebu?). W Afryce powstał typ pośredni, pochodzący z kojarzeń krów europejskich z buhajami zebu. W latach 20 ubiegłego wieku rozpoczęto eksperyment z odtworzeniem dzikiego typu bydła- coś turopodonego: tzw. bydło Hecka. Z populacji bydła domowego wybierano osobniki pokrojowo przypominające tura i rozmnażano je. Bydło Hecka ma krótsze i prostsze rogi niż oryginalne tury, mają mniej rozbudowane łopatki i kłąb. Bydło Hecka wykorzystywane jest jako bydło parkowe- do pielęgnacji krajobrazu i jako atrakcja turystyczno-przyrodnicza. Pochodzenie od udomowionych zwierząt powoduje że bydło Hecka jest dość ciekawskie i pokojowo nastawione wobec ludzi- tur byłby pewnie agresywny lub płochliwy.
Bydło europejskie było początkowo długorogie (ikonografia egipska), miało maść plamistą. Egipcjanie chwytali dzikie buhaje i krzyżowali je z udomowionymi krowami. Byki chwytano z użyciem psów lub lassem. Wraz z udomowieniem bydło stawało się coraz mniejsze- w średniowieczu bydło domowe było bardzo drobne, łatwiej było takie zwierzę wykarmić. Od średniowiecza do czasów obecnych kaliber zwierząt znów zaczęto powiększać- w kierunku większej wydajności rzeźnej i mlecznej.
Obecnie długorogie rasy bydła są prymitywniejsze niż bezrogie. Krótkorożność krów pojawiło się dość wcześnie (1400 lat pne) na bliskim wschodzie (rzeźby i płaskorzeźby z Syrii), jest to forma przystosowania do udomowienia – rogi są dla ludzi niebezpieczne, rogate krowy mogą ranić się wzajemnie, a na co to komu.
W starożytnym Egipcie bydło było ważnym gatunkiem; ikonografia pokazuje że Egipcjanie zwracali uwagę na zachowanie bydła, na umaszczenie- uwiecznili to w swoich malowidłach. Karmili bydło z ręki – być może był to tucz na siłę.
Jeszcze wcześniejsze malowidła (Sahara, prawie 3000 lat pne) pokazują że bydło było dojone – to pokazuje jak wczesna i daleko posunięta była domestykacja krów. Oprócz użytkowania mlecznego i mięsnego bydło było (i jest nadal w części świata) wykorzystywane zaprzęgowo.
Bos Taurus- bydło europejskie; bos indicus- indyjskie
Gir- bydło w Indiach: długie uszy, w typie zebu, długie rogi wygięte spiralnie w tył; bardzo odporne na choroby
Bydło zeboidalne – bardzo długie rogi (bydło plemienia Tutsi, bydło watusi, ma najdłuższe rogi w rodzinie bydła), beznadziejna użytkowość – bydło trzymane właściwie tylko jako oznaka statusu społecznego.
Bydło od początku było dla ludzi bardzo ważne nie tylko jako źródło pożywienia.
Było czczone, przedstawiane w połączeniu z człowiekiem (Minotaur), było boskim atrybutem (bogini Hathor w Egipcie- bogini matka, bogini urodzaju albo bogini Nut- przedstawiana jako ogromna krowa, bogini nieba). Krowa była kojarzona z dobrobytem, opieką, macierzyństwem, bogactwem.
Buhaj – siła fizyczna, płodność; w kulturze minojskiej urządzano jakiś rodzaj corridy czy woltyżerki na buhajach. W Egipcie mumifikowano wyjątkowe buhaje utrzymywane w świątyni boga Apisa (buhaj- wcielenie boga).

Dodaj komentarz